อัปเดต! พาสปอร์ตหมดอายุต้องทำอย่างไร? สรุปทุกขั้นตอน ง่าย ได้เล่มใหม่ทันใช้

หากกำลังวางแผนจะเดินทางไปต่างประเทศ แล้วบังเอิญพบว่าพาสปอร์ตหมดอายุหรือเล่มที่มีอยู่ชำรุด สูญหาย หรือใกล้ถึงวันหมดอายุโดยไม่ทันรู้ตัว Trip.com ขอแนะนำบทความนี้เลย! คู่มือที่จะทำให้เพื่อนๆ เข้าใจในการต่อพาสปอร์ต เพราะการมีหนังสือเดินทางที่ถูกต้องและพร้อมใช้งานคือสิ่งจำเป็นอันดับหนึ่งในการเดินทางข้ามประเทศ ซึ่งบทความนี้ได้รวบรวมข้อมูลล่าสุดและออกแบบมาเพื่อให้เข้าใจง่าย เหมาะกับทั้งผู้ที่ขอพาสปอร์ตครั้งแรกและผู้ที่ต้องการต่ออายุเล่มเดิม นอกจากนี้ยังมีคำแนะนำที่จำเป็น หากไม่อยากให้การเดินทางต้องสะดุดคู่มือนี้คือคำตอบทุกข้อที่เพื่อนๆ ต้องการ

หากหนังสือเดินทางหมดอายุจะต้องทำอย่างไร?

เมื่อพาสปอร์ตหมดอายุแล้ว ไม่สามารถนำไปใช้ในการเดินทางระหว่างประเทศได้อีกต่อไป ไม่ว่าจะวางแผนไปเที่ยว ทำงาน หรือเรียนต่อต่างประเทศ การมีหนังสือเดินทางที่ยังใช้ได้ถือเป็นเรื่องจำเป็นอย่างยิ่ง ดังนั้นหากพบว่า passport หมดอายุ หรือใกล้จะหมดควรดำเนินการทำเล่มใหม่ทันที โดยไม่ต้องรอให้หมดอายุอย่างเป็นทางการ

ในประเทศไทย การต่อพาสปอร์ตหมดอายุ ไม่ใช่การต่ออายุแบบเล่มเดิมแต่เป็นการออกหนังสือเดินทางเล่มใหม่ทั้งหมด โดยจะได้หมายเลขใหม่และหมดอายุในรอบใหม่ตามประเภทที่เลือก (5 ปี หรือ 10 ปี) ส่วนเล่มเก่าจะถูกทำเครื่องหมายยกเลิก แต่ยังสามารถเก็บไว้เป็นหลักฐานหรือใช้แสดงวีซ่าเก่าที่ติดในเล่มได้

ผู้ที่พบว่าพาสปอร์ตของตนหมดอายุหรือกำลังจะหมดในช่วง 6 เดือน ควรรีบยื่นขอทำเล่มใหม่ เนื่องจากหลายประเทศมีกฎเข้มงวดว่าหนังสือเดินทางจะต้องมีอายุเหลือไม่น้อยกว่า 6 เดือนนับจากวันเดินทาง เช่น ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ สหรัฐอเมริกา หรือกลุ่มประเทศเชงเก้น หากไม่ปฏิบัติตามกฎข้อนี้สายการบินสามารถปฏิเสธไม่ให้ขึ้นเครื่องได้ทันที

ในกรณีที่พาสปอร์ตหายแต่ยังไม่หมดอายุ ต้องดำเนินการแจ้งความกับสถานีตำรวจและนำใบแจ้งความพร้อมเอกสารส่วนตัวไปยื่นขอทำเล่มใหม่ทันที แม้พาสปอร์ตเล่มเดิมยังไม่หมดอายุก็ตาม เพราะการเดินทางออกนอกประเทศจำเป็นต้องใช้เล่มจริงเท่านั้น

สำหรับผู้ที่เป็นชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ในไทย หากพบว่าพาสปอร์ตหมดอายุ จะถือว่ามีความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการพำนักในราชอาณาจักรโดยหนังสือเดินทางหมดอายุ อาจมีโทษปรับหรือส่งตัวกลับประเทศต้นทาง จึงควรรีบดำเนินการกับสถานทูตหรือสถานกงสุลของประเทศตนโดยด่วน

ค่าธรรมเนียมการยื่นขอหนังสือเดินทาง

โดยในปี 2025 นี้ ค่าธรรมเนียมยังคงใกล้เคียงกับปีที่ผ่านมา ซึ่งผู้ยื่นสามารถเลือกได้ว่าจะทำเล่มแบบธรรมดาหรือแบบด่วนพิเศษ ขึ้นอยู่กับความรีบเร่งในการใช้งานและความสะดวกในการรับเล่ม

เอกสารที่ต้องใช้ขอหนังสือเดินทาง

การเตรียมเอกสารให้พร้อมก่อนการจองคิวหรือไปยื่นที่สำนักงานจึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม โดยสามารถแบ่งเอกสารได้ออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่

กลุ่มที่ 1 เอกสารสำหรับผู้ทำพาสปอร์ตครั้งแรก

ผู้ที่ยังไม่เคยมีพาสปอร์ต หรือเพิ่งมีอายุครบตามเกณฑ์สามารถขอทำหนังสือเดินทางได้ โดยเตรียมเอกสารต่อไปนี้

- บัตรประชาชนตัวจริง ที่ยังไม่หมดอายุ หากเป็นบัตรชั่วคราว (เช่น กรณีเพิ่งเปลี่ยนชื่อ หรือเพิ่งทำใหม่) ต้องเป็นบัตรที่มีข้อมูลสมบูรณ์

- กรณีเป็นผู้เยาว์อายุต่ำกว่า 20 ปี ต้องแนบ สูติบัตร พร้อมบัตรประชาชนของบิดาและมารดา และหนังสือยินยอมที่ลงนามโดยผู้ปกครอง พร้อมแนบสำเนาบัตรประชาชนของผู้ให้ความยินยอมด้วย

- ในกรณีผู้ปกครองไม่สามารถมาได้ด้วยตนเอง อาจต้องมีหนังสือมอบอำนาจ หรือหนังสือคำสั่งศาลเกี่ยวกับสิทธิในการดูแลบุตร

กลุ่มที่ 2 เอกสารต่ออายุหรือขอใหม่กรณีพาสปอร์ตหมดอายุ

เมื่อพาสปอร์ตหมดอายุแล้ว ผู้ถือจะต้องยื่นขอทำเล่มใหม่และจะต้องใช้เอกสารดังนี้

- บัตรประชาชนตัวจริงที่ยังมีอายุใช้งาน

- หนังสือเดินทางเล่มเดิม (แม้จะหมดอายุไปแล้วก็ตาม)

- หากพาสปอร์ตหาย วีซ่ายังไม่หมดอายุ ให้แนบใบแจ้งความตัวจริงจากสถานีตำรวจ และหากในเล่มเดิมมีวีซ่าที่ต้องการใช้งานต่อ ควรแจ้งเจ้าหน้าที่เพื่อขอรับเล่มเก่าคืน (พร้อมประทับตรายกเลิก)

- หากมีการเปลี่ยนชื่อ - นามสกุลหลังจากได้พาสปอร์ตเดิม ต้องแนบเอกสารทางราชการ เช่น ใบเปลี่ยนชื่อ, ใบสมรส, หรือเอกสารยืนยันอื่นๆ

ขั้นตอนการขอหนังสือเดินทาง

การขอหนังสือเดินทางหรือพาสปอร์ตมีความสะดวกและทันสมัยมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ด้วยระบบการจองคิวออนไลน์ การสแกนเอกสารแบบอัตโนมัติ และระบบแจ้งเตือนผ่านมือถือ ช่วยลดระยะเวลาและความยุ่งยากไปได้มาก โดยไม่ว่าจะทำพาสปอร์ตครั้งแรกหรือต่อพาสปอร์ตหมดอายุ ก็สามารถใช้ขั้นตอนเดียวกันนี้ได้

ขั้นตอนการขอพาสปอร์ต

1. ตรวจสอบวันหมดอายุของหนังสือเดินทาง

- หากพบว่าหมดอายุหรือใกล้หมดใน 6 เดือน ควรรีบดำเนินการทำเล่มใหม่ทันที โดยไม่ต้องรอหมดจริง

2. เตรียมเอกสารให้พร้อม

- ดูจากหมวดที่ตรงกับเพื่อนๆ เช่น ผู้ยื่นขอครั้งแรก, เด็ก, หรือเอกสารต่อพาสปอร์ตหมดอายุ

- หากพาสปอร์ตหายยังไม่หมดอายุ ต้องมีใบแจ้งความประกอบด้วย

3. จองคิวออนไลน์

- ผ่านเว็บไซต์ passport.in.th

- เลือกสาขา, วัน และช่วงเวลาที่ต้องการยื่นคำขอ

- ในบางกรณี เช่น ทำแบบด่วน หรือวันเดียวรับเล่ม ต้องเลือกสาขาที่รองรับบริการพิเศษ

4. ไปยังสำนักงานหนังสือเดินทางตามนัด

- ไปให้ตรงเวลาที่จองไว้ พร้อมเอกสารตัวจริง

- ยื่นเอกสาร, ตรวจสอบข้อมูล, สแกนลายนิ้วมือ และถ่ายภาพ

- เจ้าหน้าที่จะให้เซ็นรับรองข้อมูล หากถูกต้องจะเข้าสู่กระบวนการออกหนังสือเดินทาง

5. ชำระค่าธรรมเนียม

- เลือกเล่ม 5 ปี (1,000 บาท) หรือ 10 ปี (1,500 บาท)

- หากต้องการด่วน (รับภายใน 1 วัน) จะมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมตามประเภท

6. เลือกรับเล่ม

- รับด้วยตัวเอง (รอ 2 - 4 วันทำการ)

- หรือจัดส่งทางไปรษณีย์ EMS (มีค่าบริการเพิ่มเติมประมาณ 40 บาท)

เงื่อนไขในการต่ออายุหนังสือเดินทาง

การเข้าใจเงื่อนไขที่เกี่ยวข้องกับการต่อพาสปอร์ตหมดอายุอย่างถูกต้อง จะช่วยลดโอกาสผิดพลาดและประหยัดเวลาจากการกลับมายื่นเอกสารซ้ำหลายครั้ง โดยเฉพาะในกรณีที่ผู้ยื่นมีสถานะพิเศษ เช่น เป็นผู้เยาว์ หนังสือเดินทางหาย หรือเปลี่ยนชื่อ - นามสกุล

เงื่อนไขทั่วไปในการขอทำพาสปอร์ตใหม่กรณีหมดอายุ

1. พาสปอร์ตที่หมดอายุแล้วไม่สามารถใช้งานได้อีก

- เมื่อครบกำหนดตามอายุ (5 ปี หรือ 10 ปี) ต้องยื่นขอทำเล่มใหม่ทุกกรณี

- แม้ว่าในเล่มเดิมจะมีวีซ่าที่ยังไม่หมดอายุยังต้องใช้เล่มใหม่เดินทางร่วมกับเล่มเดิม

2. เล่มหมดอายุสามารถใช้เป็นเอกสารประกอบการขอเล่มใหม่

- ยื่นเล่มเก่าให้เจ้าหน้าที่ดูเพื่อยืนยันตัวตน และขอคืนเล่มเดิมหากยังมีวีซ่าอยู่ในนั้น

- หากเล่มหายให้แนบใบแจ้งความตัวจริง พร้อมแจ้งสถานะว่าพาสปอร์ตหายยังไม่หมดอายุหรือหมดแล้ว เพื่อให้เจ้าหน้าที่ประเมินข้อมูลได้ถูกต้อง

3. หากข้อมูลส่วนตัวเปลี่ยน ต้องแนบเอกสารประกอบ

- เช่น เปลี่ยนชื่อ, นามสกุล, สถานภาพสมรส หรือเพศ จะต้องแนบหลักฐานที่ออกโดยราชการ เช่น ใบเปลี่ยนชื่อ, ทะเบียนสมรส หรือคำสั่งศาล

เงื่อนไขเฉพาะสำหรับผู้เยาว์ (อายุต่ำกว่า 20 ปี)

- ต้องมีผู้ปกครองมาด้วยและลงชื่อยินยอมที่สำนักงาน

- หากมีเพียงฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ต้องแสดงหนังสือมอบอำนาจหรือคำสั่งศาลที่ระบุสิทธิในการปกครอง

- ไม่สามารถยื่นคนเดียวได้ แม้จะถือบัตรประชาชน

เงื่อนไขของชาวต่างชาติในไทย

- กรณีชาวต่างชาติที่พาสปอร์ตหมดอายุ แล้วต้องการยื่นต่อเอกสารราชการไทย (เช่น ต่อวีซ่า ทำงาน หรือเรียนต่อ) จะต้องไปดำเนินการออกเล่มใหม่ที่สถานทูตของตน

- ไม่สามารถใช้พาสปอร์ตที่หมดอายุแล้วในกิจกรรมใดๆ ได้ และการขาดพาสปอร์ตที่ถูกต้องอาจเข้าข่ายการพำนักโดยผิดกฎหมาย

พาสปอร์ตหมดอายุหลายปี ยื่นขอใหม่ได้หรือไม่?

- สามารถขอได้โดยไม่มีค่าปรับย้อนหลัง แม้เล่มจะหมดอายุมา 5 ปี 10 ปี ก็ยังมีสิทธิยื่นขอใหม่ตามปกติ แต่อาจต้องเตรียมเอกสารต่อพาสปอร์ตหมดอายุให้ครบ เช่น บัตรประชาชนใหม่ และใบแจ้งความ (กรณีเล่มหาย)

วันและเวลาทำการของการยื่นต่อพาสปอร์ต

การรู้ล่วงหน้าเกี่ยวกับวันและเวลาทำการของจุดให้บริการหนังสือเดินทาง ถือเป็นเรื่องสำคัญมาก โดยเฉพาะผู้ที่ต้องรีบเดินทาง หรือจองเที่ยวบินไปแล้วแต่พบว่าพาสปอร์ตหมดอายุแบบไม่ทันตั้งตัว

วันและเวลาทำการของสำนักงานหนังสือเดินทาง

สำนักงานหนังสือเดินทางทั่วประเทศ เปิดให้บริการทุกวันจันทร์ - วันศุกร์

- เวลา 08.30 น. - 15.30 น. (ไม่มีพักเที่ยง)

- หยุดทำการในวันหยุดราชการ และวันหยุดนักขัตฤกษ์

- แนะนำให้จองคิวออนไลน์ล่วงหน้าผ่านเว็บไซต์ passport.in.th เพื่อความสะดวก

- เดิน Walk-in ได้ในบางสาขา แต่ควรมาก่อนเวลาเปิดบริการ เพราะคิวเต็มเร็วมาก

เวลาทำการแบบพิเศษ (บางสาขา)

บางสาขาในกรุงเทพฯ และเมืองใหญ่ เช่น เซ็นทรัลเวิลด์, MRT คลองเตย หรือเดอะมอลล์ บางแค มีการให้บริการแบบนอกเวลาราชการ เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้ทำงานประจำ

- เปิดให้บริการเพิ่มเติมในวันจันทร์ - ศุกร์

- เวลา 08.00 - 19.00 น.

- รวมถึงบางแห่งยังมีบริการวันเสาร์ (เฉพาะรอบพิเศษ) โดยต้องจองคิวล่วงหน้าเท่านั้น

ช่วงเวลาควรเลี่ยง

- วันจันทร์เช้าและวันศุกร์บ่าย เป็นช่วงที่คนมาใช้บริการหนาแน่นที่สุด

- ช่วงก่อนและหลังวันหยุดยาว เช่น ปีใหม่ สงกรานต์ คนมักเร่งมาต่อ พาสปอร์ตหมดอายุ เพื่อเดินทางต่างประเทศ

- การจองคิวล่วงหน้าในระบบออนไลน์ ช่วยให้ไม่ต้องเสียเวลาต่อแถว

รับเล่มเมื่อไหร่?

- เลือกรับด้วยตนเองที่สำนักงาน (ปกติใช้เวลา 2 - 4 วันทำการ)

- หรือเลือกส่งทาง EMS (เพิ่มค่าใช้จ่ายประมาณ 40 บาท)

- ในกรณีเร่งด่วน เช่น ต้องเดินทางภายใน 24 ชั่วโมง บางสาขาในกรุงเทพฯ มีบริการรับเล่มภายในวันเดียว โดยต้องชำระค่าธรรมเนียมเร่งด่วนเพิ่มเติมและเลือกทำพาสปอร์ต 10 ปีเท่านั้น

สถานที่ต่ออายุหนังสือเดินทาง

ปัจจุบันกรมการกงสุลได้ขยายสำนักงานหนังสือเดินทางไปในหลากหลายพื้นที่ทั่วประเทศ เพื่อรองรับผู้ที่ต้องการยื่นขอพาสปอร์ตใหม่ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใด เช่น พาสปอร์ตหมดอายุหลายปี, เปลี่ยนข้อมูลส่วนตัว หรือพาสปอร์ตชำรุด

สถานที่ต่ออายุพาสปอร์ตในกรุงเทพฯ

1. กรมการกงสุล (ถนนแจ้งวัฒนะ)

- สำนักงานหลักที่ให้บริการครบวงจร

- วันทำการจันทร์ - ศุกร์ เวลา 08.30 - 15.30 น.

- รับ Walk-in และจองคิวออนไลน์

2. สำนักงานหนังสือเดินทาง MRT คลองเตย

- อยู่ใกล้ MRT คลองเตย เดินทางสะดวก

- เปิดบริการนอกเวลาราชการบางวัน

3. สำนักงานหนังสือเดินทาง เซ็นทรัลเวิลด์ (CTW)

- ชั้น 5 โซน Groove

- ให้บริการแบบไม่ต้องหยุดงาน

- มีคิวช่วงเย็นและวันเสาร์บางสัปดาห์

4. สำนักงานหนังสือเดินทาง เดอะมอลล์ บางแค

- เหมาะสำหรับชาวฝั่งธนฯ

สถานที่ยื่นพาสปอร์ตในต่างจังหวัด

ปัจจุบันมี สำนักงานหนังสือเดินทางชั่วคราว กระจายอยู่ทั่วประเทศ เช่น

- เชียงใหม่ อาคารศูนย์ราชการ

- ขอนแก่น ศูนย์ราชการจังหวัด

- สงขลา (หาดใหญ่) ศูนย์การค้าเซ็นทรัลหาดใหญ่

- ภูเก็ต อาคารศูนย์ราชการ

- อุดรธานี, นครราชสีมา, ชลบุรี, ระยอง ฯลฯ

ทุกแห่งสามารถยื่นขอทำพาสปอร์ตใหม่ได้ตามกรณี ต่อพาสปอร์ตหมดอายุ, เล่มหาย หรือกรณีผู้เยาว์ โดยต้องนำเอกสารที่จำเป็นไปให้ครบ เช่น บัตรประชาชน และเล่มเดิม (ถ้ามี)

กรณีพิเศษสำหรับต่างชาติที่พาสปอร์ตหมดอายุ

หากเป็นชาวต่างชาติที่พาสปอร์ตหมดอายุและพำนักอยู่ในประเทศไทย จะไม่สามารถขอต่อหรือทำเล่มใหม่กับทางไทยได้โดยตรง แต่ต้องติดต่อสถานทูตหรือสถานกงสุลของประเทศตน เช่น

- สถานทูตสหรัฐฯ, ญี่ปุ่น, สหราชอาณาจักร ฯลฯ ในกรุงเทพฯ

- โดยต้องแนบหลักฐานประจำตัว และเหตุผลในการขอเล่มใหม่

- หากพำนักต่อโดยไม่มีพาสปอร์ตที่ถูกต้อง อาจเข้าข่ายต่างด้าวพาสปอร์ตหมดอายุโทษ ตามกฎหมายไทย

หนังสือเดินทางอาจดูเหมือนแค่สมุดเล่มหนึ่ง แต่เมื่อต้องใช้เดินทางไปต่างประเทศ มันคือสิ่งที่สำคัญไม่แพ้ตั๋วเครื่องบิน การเช็คให้แน่ใจว่าพาสปอร์ตยังไม่หมดอายุ จึงควรเป็นสิ่งที่ทำเป็นประจำ โดยเฉพาะก่อนทำการจองตั๋วเครื่องบิน หากพาสปอร์ตหมดอายุอาจทำให้ต้องเสียค่าธรรมเนียมหรือเปลี่ยนแผนโดยไม่จำเป็น ซึ่งการเตรียมตัวให้พร้อมก่อนถึงเวลาจริง จะช่วยให้ประหยัดเวลา ลดความเครียด และมั่นใจได้ว่า เมื่อถึงวันเดินทาง หนังสือเดินทางจะพร้อมใช้งานแบบไม่มีปัญหา Trip.com ขอแนะนำบทความนี้เลยค่ะ