พระบรมราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช

พระบรมราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ประดิษฐานอยู่ ณ บริเวณสวนเฉลิมพระเกียรติ อำเภอวัฒนานคร ถนนสุวรรณศร ตำบลวัฒนานคร อำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว (เยื้องที่ว่าการอำเภอวัฒนานคร) พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช เป็นเอกลักษณ์ “หนึ่งเดียวในประเทศไทย” มีลักษณะเป็นพระบรมรูปประทับยืน บนแท่นมีขนาด สูง 2.80 เมตร พระหัตถ์ขวาชูพระขรรค์ ยาว 1.20 เมตร ชูดาบเหนือศิรเศียร แสดงพระราชอำนาจในการปกครอง ปกป้องรักษาพสกนิกรของพระองค์ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระองค์มีพระปรีชาสามารถในการทำศึกสงคราม เพื่อปกป้องราชอาณาจักร ตั้งแต่ครั้งยังดำรงตำแหน่งพระยศ เป็นสมเด็จพระมหาอุปราช ในการปกป้องพระราชอาณาจักรทางด้านตะวันออก พระองค์ได้ยกทัพมาปราบปรามอริราชศัตรู ซึ่งลอบเข้ามาโจมตีกวาดต้อนผู้คนบริเวณชายแดนอยู่เนือง ๆ โดยในปี พ.ศ.2124 ได้ทรงยกทัพมาปราบปรามครั้งแรก ต่อมาในปี พ.ศ.2125 จึงได้โปรดให้ตั้งค่ายคูเมือง ปลูกยุ้งฉางข้าวลำเลียงไว้ที่ค่ายพระทำนบ (บริเวณหลังที่ว่าการอำเภอวัฒนานครหลังเก่า) และได้ยกทัพปราบปรามอริราชศัตรูอย่างราบคาบ ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาว่า จุลศักราช 845 ปีมะแม เบญจศก วันอังคาร ขึ้น 5 ค่ำ เพลารุ่งแล้ว สองนาฬิกา ห้านาที สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงเจ้าพระยาไชยานุภาพ เป็นพระคชสาร สมเด็จพระเอกาทศรถ ทรงเจ้าพระยาปราบไตรจักร เข้าโขลนทวาร พระสงฆ์ราชาคณะประน้ำพระพุทธมนต์ พญานนท์ตัดไม้ข่มนามโดยสาคร ทั้งนี้ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ในประวัติศาสตร์ชาติไทย พระองค์ได้ทรงกอบกู้เอกราชจากการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งแรก และได้ทรงแผ่อำนาจของราชอาณาจักรไทยอย่างกว้างใหญ่ไพศาล จนประเทศไทยอยู่เป็นปกติสุขปราศจากศึกสงครามเป็นระยะเวลายาวนาน พระราชกรณียกิจน้อยใหญ่ทั้งสิ้นทั้งปวงของพระองค์ เป็นไปเพื่อประโยชน์ของบ้านเมือง และคนไทยทั้งมวล ตลอดพระชนม์ชีพของพระองค์จะอยู่ในสนามรบ และชนบทโดยตลอดมิได้ว่างเว้น แม้แต่เมื่อเสด็จสวรรคต ก็เสด็จสวรรคตในระหว่างเดินทัพไปปราบศัตรูของชาติ นับว่าพระองค์ได้ทรงสละพระองค์เพื่อชาติบ้านเมืองโดยสิ้นเชิง สมควรที่ชาวไทยรุ่นหลังจะสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ และจดจำวีรกรรมของพระองค์เทิดไว้เหนือเกล้าฯ ตราบชั่วกาลนาน เสด็จกรีฑาพลเดินโดยสถลมารคทางด่านพระจฤค (พระจารึก) ประทับรอนแรมไปเป็นระยะถึงตำบลค่ายทำนบ